شکلات یکی از جذاب ترین و شاید هوس برانگیز ترین شیرینی محسوب می شود،که اغلب مواقع دلمان هوس شیرینی می کند انتخاب اول ما شکلات است که این خوراکی دل انگیز در تمام فصول سال چه در نوشیدنی های داغ و چه در بستنی های شکلاتی به مصرف همگان می رسد.
انسان از زمان مایاها لذت خوردن شکلات را کشف کرده است. در آن زمان شکلات به شکل یک نوشیدنی تهیه می شد؛ شامل خمیر کاکائو، آب گرم و ادویه هایی مانند وانیل، فلفل قرمز و عسل. شکلات جامد یا تخته ای، فرم جدیدی از شکلات است که به عصر ما تعلق دارد و قدمت آن به سالهای 1850 می رسد، در آن زمان هنوز انواع شکلات تلخ و سفید تولید نمی شد.
اگرچه ماده اصلی شکلات، کاکائو است اما تولید شکلات به این سادگی نیست و هر یک از انواع شکلات تلخ یا شیرین از نظر مواد اولیه با یکدیگر متفاوتند. معمولا انواع مختلف شکلات ترکیبی از مایع شکلات، پودر کاکائو، کره کاکائو، پودر شیر، چربی شیر، لسیتین، شکر و طعم دهنده ها هستند. مقدار ترکیب این مواد در انواع مختلف شکلات مانند شکلات تلخ ، سفید و شیری متفاوت است.
اما سوالی که برای بیشتر افراد در حین انتخاب و خرید انواع شکلات پیش می آید این است که تفاوت شکلات تلخ و شیرین چیست؟ شکلات سفید چه تفاوتی با شکلات شیری دارد؟ و یا در مجموع شکلات تلخ یا شیرین کدام برای سلامتی بهتر است؟
تعداد كمي از مردم تفاوت ميان اين سه نوع شكلات را مي دانند.در واقع يك عنصر ويژه در شكلات وجود دارد كه تعيين كننده نوع آن است. قبل ازاینکه تصمیم بگیرید که شکلات تلخ یا شیرین کدام برای شما انتخاب مناسب تری است باید به طور دقیق تری درباره مواد اولیۀ آنها اطلاعات داشته باشید.در این مقاله می خواهیم در مورد انواع شکلات ها صحبت کنیم:
شکلات سفید
جالب است بدانید شکلات سفید در واقع شکلات محسوب نمی شود و اصطلاح "شکلات" اشتباها به آنها اطلاق شده و روی آنها مانده است چون هیچ درصدی از پودر کاکائو در خود ندارد.رنگ روشنی دارد که گاه سفید و گاه کرم رنگ است. درصد چربی، شکر و شیر به کار رفته در این نوع بسیار بالاست.طعم شیرین شکلات سفید به خاطر درصد بالای چربی و شکر است که بسیار قوی است و مخصوص افرادی است که عاشقانه به شیرینی علاقمند اند.با این اوصاف شکلات سفید به اندازه شکلات تلخ و شکلات شیری برای سلامتی فایده ندارد از آنجا که مقدار پودر کاکائوی استفاده شده در این نوع صفر است،ولی در شکلات شیری حداقل 10 درصد کاکائو استفاده می شود.بنابراین ارزش غذایی آن ناچیز است.شاید شکلات سفید کلسیم بالایی داشته باشد اما فایده چندانی برای سلامتی ندارد و بهتر است خیلی مصرف نشود. و همچنین به دلیل نداشتن دانه کاکائو و خواص آنتی‌اکسیدانی و ضدسرطانی انتخاب مناسبی نمیباشد.
شکلات شیری
شکلات شیری،شیرینی کمتری نسبت به شکلات سفید دارد و بدلیل بافت خامه‌ای و طعم شیرینش،یکی از پراستفاده‌ترین و محبوب‌ترین انواع شکلات شناخته میشود این شکلات از ترکیب پودر و کره کاکائو، شیرخشک، لیستین، شیر، شکر و وانیل تشکیل می شود.به خاطر مقدار متوسط پودر کاکائو و مایع کاکائوی به کار رفته در شکلات شیری، این نوع شکلات رنگ قهوه ای ملایم و در عین شیرین بودن طعم قوی شکلات را نیز دارد.شکلات های شیری مرغوب درخشش قابل توجهی دارند، ولی به شکنندگی شکلات های تلخ نیستند و از آنها نرم‌تر هستند.با شکستن یک تکه شکلات شیری می‌توانید پخش شدن عطر آن در فضا را حس کنید و از عطر کارامل، وانیل، شکلات و شیر آن لذت ببرید. طعم این شکلات بسیار دوست‌داشتنی است و میتوان آن را شیرین و شکلاتی توصیف کرد.
شکلات تلخ
شکلات تلخ یا شکلات دارک درصد زیادی کاکائو دارد،هر چقدر که مقدار پودر کاکائو بیشتر باشد تلخی طعم شکلات بیشتر می شود به همین دلیل رنگ آن تیره تر است و نداشتن شیر و همینطور میزان شکر کمتر باعث میشود بافت شکلات تلخ کمی محکم‌تر از شکلات شیری و یا شکلات سفید باشد و بسیار کم‌شیرین‌تر است.از آنجایی که این نوع شکلات دارای خواص فراوان و بی‌نظیری است،محبوبیت آن در میان مصرف‌کنندگان بسیار زیاد شده است.
فواید شکلات تلخ برای سلامتی
اگر به طور مداوم شکلات می خورید، شکلات تلخ مفیدترین نوع شکلات برای شماست. شکلات تلخ یک پکیج کامل از فیبر، آنتی اکسیدان و مواد معدنی است که منجر به زدودن مواد سمی از بدن می شود. در نتیجه احتمال پیشرفت بیماری ها را کاهش می دهد و گردش خون را بهبود می بخشد.
شکلات تلخ حاوی اسید گالیک و اپیکاچین است که خطر سکته قلبی را کاهش می دهند. همچنین حاوی ترکیبات فلاونول است که منجر به کاهش کلسترول و فشار خون، بهبود خونرسانی به مغز و کاهش خطر سکته مغزی می شود. شکلات تلخ همچنین می تواند در پیشگری از سرطان، افزایش فعالیت مغز، جلوگیری از سرفه و التیام مشکلات هاضمه موثر باشد.بنابراین اگر می خواهید با خوردن شکلات به سلامتی خودتان هم کمک کنید، شکلات تلخ همان چیزی است که به دنبال آن هستید.
چگونه مرغوبیت شکلات را تشخیص بدهیم؟
همان طور که می‌دانید هر شیرینی کوچکی که در ترکیب آن کاکائو به کار رفته باشد، شکلات نام دارد. شکلات مرغوب از پودر کاکائو و کره کاکائو تهیه میشود. گاهی برخی از تولید کنندگان به جای کره کاکائو که گرانقیمت است، از روغن‌های گیاهی مثل روغن پالم که در بین سایر روغن‌های گیاهی در رده پایین‌تری قرار دارد استفاده میکنند. اگر تولید کننده روی بسته‌بندی محصول خود، مواد تشکیل دهنده شکلات را به درستی ذکر کند، تخلفی انجام نداده است چون یک محصول با کیفیت پایین و با قیمت ارزان‌‌تر تولید کرده است و مصرف‌کننده میتواند آگاهانه انتخاب کند.اگر تولیدکننده روی بسته‌بندی محصول درج نکند که از کره کاکائو استفاده نکرده، تخلف محسوب میشود. نکته دیگری که باید به آن توجه کرد این است که در بعضی موارد برای تهیه شکلات از مقدار کمتری پودر کاکائو و به جای آن از شکر استفاده میکنند که این خود از کیفیت شکلات کم می‌کند.
کره کاکائو چه ارتباطی با اصل بودن شکلات دارند؟
کره کاکائو چربی موجود در دانه کاکائو است و حدود ۵۰ درصد دانه کاکائو را تشکیل میدهد. به محصولی که در آن ۱۸ الی ۲۲ درصد کره کاکائو وجود دارد شکلات میگوییم. برای درک بهتر، بهعنوان مثال در شکلات سفید پودر یا عصاره کاکائو نیست اما به دلیل وجود کره کاکائو، آن را شکلات سفید مینامند. البته استفاده از کاکائو که قهوه ای رنگ است و طعم منحصربه فردی دارد در ترکیب شکلات اصل لازم است و شکلات بدون آن اصل نخواهد بود اما اگر در محصولی فقط عصاره یا پودر کاکائو استفاده شود آن را شکلات نمینامیم.
کره کاکائو در دمایی حدود دمای بدن ذوب میشود و همین ویژگی میتواند ملاک مهمی برای تشخیص شکلات باشد. شکلات مرغوب همین که در دهان قرار میگیرد ذوب میشود و یک حس لطیف و خوب به شما میدهد. متاسفانه بعضی شرکتها به جای کره کاکائو از چربیهای جایگزین در محصولاتشان استفاده میکنند. وجود این چربیها باعث طعم روغنی و ناخوشایند و ماسیدن شکلات در دهان است.
البته شکلاتی که با کره کاکائو تهیه میشود در آب و هوای گرم با مشکل مواجه است چون فوراً شکل خود را از دست میدهد و ظاهر محصول نامطلوب میشود یا سفیدک میزند. این موضوع هم باعث میشود بعضی تولیدکنندگان به جای کره کاکائو، از چربی جایگزین استفاده کنند.
تاریخ تولید شکلات
شکلاتی را انتخاب کنید که از تاریخ تولید آن زمان کمتری گذشته شده باشد.هر چه شکلات تازه‌تر باشد عطر و طعم بهتری دارد.شکلاتهایی که دچار تغییر بو شده اند را نباید مصرف کرد.طعم تلخ و تند نشانه ی فاسد شدن شکلات است.معمولا شکلات تلخ تا حداکثر یک سال و شکلات سفید تا حداکثر شش ماه بعد از تولید باید مصرف شود.
به چه علت شکلات سفید می شود؟
به دو علت لایه ی سفید رنگی روی سطح شکلات ایجاد می شود :
1-لایه ی سفید رنگ چربی روی شکلات ، به علت اینکه شکلات در دمایی بالاتر از 22 درجه قرار گرفته ایجاد می شود. کریستال های روغن به شکل مایع در آمده و به سطح شکلات می رسند و به همین خاطر روی شکلات سفید دیده می شود. در این حالت ،شکلات خاصیت خود را از دست نداده و قابل مصرف است.
2-زمانی که شکلت در معرض رطوبت قرار گیرد ، شکر موجود در بافت آن به شکل محلول درآمده و روی سطح شکلات ، دوباره به حالت جامد تبدیل می شود ، در این حالت طعم شکلات فرق می کند.
از خرید شکلاتهای خرد شده خودداری کنید
تکه‌های خرد شده باعث میشود شکلات بیشتر در معرض محیط قرار گرفته و با محیط واکنش داده و خاصیت قلیایی پیدا کند که این موضوع باعث کاهش کیفیت شکلات خواهد شد.
بافت شکلات
شکلات مرغوب ترد و سفت است. بنابراین اگر هنگام خرید تکه‌ای از شکلات را بشکنید و صدای ترد و تیزی به گوش‌تان بخورد، شکلات مرغوب است. اگر صدای شکستن کند و گرفته باشد، شکلات نامرغوبی در دست دارید. بافت شکلات باید نرم باشد، از طرفی داخل دهان به راحتی آب شده و ناخالصی‌ای احساس نشود. این مسئله مربوط به مقدار کره کاکائو موجود در شکلات است که تضمین‌کننده یک شکلات باکیفیت است.
کلام آخر
اکنون می دانید که بین انتخاب شکلات تلخ یا شیرین مصرف شکلات تلخ بیشتر از هر نوع شکلات دیگری برای شما مفید است.
برای اینکه از فواید شکلات بهره مند شوید بهتر است در انتخاب شکلات تلخ یا شیرین دقت بیشتری کنید. اگر طعم شکلات تلخ را دوست ندارید و به دنبال طعم شیرین تری هستید بین شکلات سفید یا شیری قطعاً انتخاب شکلات شیری بسیار بهتر از شکلات سفید است.همچنین بهتر است مصرف شکلات تلخ یا شیرین را به خوردن یک قطعه کوچک بعد از وعده شام و ناهار محدود کنید تا برای خوردن بیشتر آن وسوسه نشوید.